Glüten Nedir? Glüten İçeren ve Glüten İçermeyen Gıdalar Nelerdir?

Glüten Nedir?

Glüten, buğday, arpa, çavdar ve bazı türevlerinde doğal olarak bulunan bir protein grubudur. Başlıca görevi hamura esneklik ve yapışkanlık kazandırmaktır. Bu sayede ekmek ve benzeri ürünler kabarır, yumuşak ve çiğnenebilir bir doku kazanır.

Glüten; özellikle iki ana proteinden oluşur: gliadin ve glutenin. Gliadin, hamurun kabarmasını sağlarken, glutenin elastikiyet kazandırır.

Glütenin Zararları Nelerdir?

Bazı insanlar glütene karşı hassasiyet geliştirir. Glütenin zararları, kişiye bağlı olarak farklılık gösterir:

Çölyak Hastalığı (Celiac Disease)

Otoimmün bir hastalıktır. Glüten tüketildiğinde bağışıklık sistemi ince bağırsaklara saldırır.

Belirtileri: İshal, şişkinlik, karın ağrısı, Demir eksikliği, kilo kaybı, Ciltte döküntüler (dermatitis herpetiformis), uzun vadede bağırsak hasarı ve vitamin/mineral eksiklikleri

Glüten Hassasiyeti (Non-Çölyak Glüten Duyarlılığı)

Çölyak hastalığı olmadan glütene karşı fiziksel tepki veren kişilerde görülür.

Belirtileri: Karın ağrısı, şişkinlik, baş ağrısı, yorgunluk, eklem ağrıları, zihinsel bulanıklık (brain fog)

Buğday Alerjisi

Glüten dahil buğday proteinlerine karşı bağışıklık sisteminin verdiği alerjik reaksiyondur.

Belirtileri: Deride kaşıntı, döküntü, nefes darlığı, anafilaksi gibi ciddi reaksiyonlar

Glüten İçermeyen Gıdalar Nelerdir?

Glüten içermeyen besinler, özellikle glüten hassasiyeti veya çölyak hastalığı olan kişiler için önemlidir.

İşte yaygın glüten içermeyen gıda grupları:

Pirinç

Mısır

Patates

Kinoa

Karabuğday

Amarant

Teff

Yulaf

Taze sebze ve meyveler

Et, tavuk, balık (işlenmemiş, marine edilmemiş olanlar)

Yumurta

Süt ve süt ürünleri

Baklagiller

Kuruyemiş ve tohumlar

Glüten içeren ürünlerin etiketlerini dikkatlice okumak önemlidir çünkü birçok işlenmiş gıdada gizli glüten olabilir. Glütensiz beslenirken doğal ve taze gıdalara yönelmek, dengeli ve sağlıklı beslenmeyi destekler.